Επιβεβλημένη η ένταξη της καλλιέργειας οινοποιήσιμων σταφυλιών για την βιωσιμότητά της στο μέτρο 21 του ΠΑΑ
Παρά την μειωμένη σε όγκο σταφυλική παραγωγή και την εξαιρετική ποιότητα σταφυλιών σε αντίθετη τροχιά κινήθηκε για άλλη μια φορά το εισόδημα των καλλιεργητών φέτος. Ιδιαίτερα αρνητικό χαρακτηριστικό το φετινού τρύγου ήταν το χαμηλό επίπεδο των τιμών σταφυλιού, που είχε σαν αποτέλεσμα οι αμπελουργοί στην πλειονότητά τους να βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται περαιτέρω.
Οι επιπτώσεις στο αμπελουργικό εισόδημα γίνονται περισσότερο δραματικές στις περιοχές στις οποίες παρατηρήθηκε και ταυτόχρονη μείωση της παραγωγής, γεγονός που προκαλεί έντονη αβεβαιότητα για το μέλλον της καλλιέργειας.
Η προαναγγελθείσα πτώση των τιμών, που βρήκε άλλοθι στην πανδημία, έγινε προσπάθεια να ανασχεθεί από την άνοιξη του 2020 με την ενεργοποίηση των διαθέσιμων τομεακών μέτρων, του Πράσινου Τρύγου και της Απόσταξης Κρίσης. Ήδη η κάθετη πτώση του κύκλου εργασιών των οινοποιείων και η αντίστοιχη της κατανάλωσης, εξαιτίας των περιορισμών στην εστίαση και τον τουρισμό, είχαν δημιουργήσει αρνητικές συνθήκες κατά την έναρξη της τρυγητικής περιόδου.
Και ενώ ο Πράσινος Τρύγος είχε νόημα για δυο περιοχές της χώρας (Κορινθία, Ηράκλειο Κρήτης), το μέτρο της Απόσταξης Κρίσης είχε πιο γενικευμένο χαρακτήρα, αφού αποσύρθηκαν από την αγορά 34.000 tn οίνων, σε 33 νομούς της χώρας, με τους νομούς Ηρακλείου και Κορινθίας και πάλι να κατατάσσονται πρώτοι σε σύνολο ποσοτήτων, αλλά και προϋπολογισμού. Η απόσταξη κρίσης θεωρήθηκε και όντως ήταν ιδιαίτερα δραστικό μέτρο για την συγκράτηση των τιμών. Παρ’ όλα αυτά ο υψηλός όγκος αποθεμάτων της 31ης Ιουλίου 2020 αποδυνάμωσε επί της ουσίας την αποτελεσματικότητα του μέτρου αυτού.
Αξιοσημείωτο είναι ότι σε σύνολο περίπου 1.500 οινοποιείων, μόνο 128 υπέβαλλαν αίτημα Απόσταξης κρίσης είτε γιατί το κόστος παραγωγής οίνων υπερέβαινε κατά πολύ το ποσό αποζημίωσης της Απόσταξης κρίσης, είτε γιατί τα αποθέματα που διέθεταν θα χρησιμοποιούντο για εμπορικούς σκοπούς .
Ο όγκος των προς απόσταξη οίνων αντιπροσώπευσε το 25% περίπου της δηλωθείσας παραγωγής 2019 των οργανωμένων οινοποιείων και μόνο το 10,9% των αποθεμάτων της 31ης Ιουλίου 2020. Τα αποθέματα οίνου της 31ης Ιουλίου 2020 ανήλθαν σε 3.117.801 hl, αυξημένα κατά 81,22% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ο όγκος των αποθεμάτων του 2020 αντιστοιχεί σε όγκο μιάμισης σχεδόν εσοδείας οίνων στις δεξαμενές των οινοποιείων και στο εμπόριο, όταν η εσοδεία από τον τρυγητό του φετινού φθινοπώρου δεν είχε παραληφθεί ακόμη.
Η διαπίστωση αυτή προδιαγράφει με εφιαλτικό τρόπο σήμερα το άμεσο μέλλον ,αφού δεν προβλέπεται ανάκαμψη της αγοράς οίνου λόγω της covid 19 και των συνεχιζόμενων περιορισμών στην εστίαση, γεγονός που θα πιέσει σημαντικά τα οινοποιεία, αλλά θα έχει σοβαρές επιπτώσεις ιδίως σε επίπεδο αμπελοκαλλιέργειας, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις θα επηρεάσουν καταλυτικά και τον τρυγητό του 2021.
Παρά τις πολιτικές που υιοθετήθηκαν, το αμπελουργικό εισόδημα στην πλειονότητα των αμπελουργών έμεινε χωρίς δίχτυ προστασίας, αφού διαμορφώθηκε σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο και η απογοήτευση από την εξέλιξη αυτή είναι διάχυτη και αφορά τη βιωσιμότητα και το μέλλον της καλλιέργειας. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να εντείνει τη διαχρονική τάση μείωσης των καλλιεργούμενων εκτάσεων με οινοποιήσιμες ποικιλίες, μείωση η οποία ανέρχεται στο 15% τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια και οφείλεται αποκλειστικά στη χαμηλή πρόσοδο της καλλιέργειας.
Οι πρόνοιες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής που περιλαμβάνουν μέτρα πριμοδότησης εξόδου των αγροτών, σε συνδυασμό με τον ιδιαίτερα υψηλό ηλικιακό μέσο όρο των αμπελουργών και τη βιωσιμότητα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων (χαμηλό εισόδημα – υψηλό κόστος καλλιέργειας) εμφιλοχωρούν σοβαρό κίνδυνο μαζικής εγκατάλειψης της καλλιέργειας, γεγονός που θα αποτελέσει πλήγμα και για την εγχώρια οινοποιία.
Η εξέλιξη αυτή πρέπει «πάση θυσία» να αποφευχθεί, με υιοθέτηση επιθετικών και στοχευμένων πολιτικών.
Για την διασφάλιση της συνέχισης της παραγωγικής και επιχειρηματικής δράσης των αμπελοκαλλιεργητών οινοσταφύλων οι οποίοι πλήττονται από την πανδημία COVID19, είναι επιβεβλημένη η ένταξή τους στο Μέτρο 21 με τίτλο «Έκτακτη προσωρινή στήριξη στους γεωργούς των τομέων που πλήττονται ιδιαίτερα από τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID19», του ΠΑΑ 2014-2020, κατά το πρότυπο της στήριξης των γεωργών του τομέα της ελαιοποιήσιμης ελιάς .
Η ένταξή τους στο Μέτρο 21 είναι απαραίτητη προκειμένου οι αμπελουργοί να καλύψουν μέρος του απολεσθέντος εισοδήματος, ώστε να προβούν σε καλλιεργητικές φροντίδες το 2021, αφού επιπλέον δεν διαφαίνονται συνθήκες αναστροφής του σημερινού αρνητικού περιβάλλοντος.