Νέοι δρόμοι ανοίγονται για την Ιατρική, μετά την επιτυχία επιστημόνων στη Βρετανία οι οποίοι δημιούργησαν τεχνητό αίμα, σε εργαστήρια, και την πρώτη δοκιμή του σε ανθρώπους, δοκιμή που αν πετύχει φέρνει επανάσταση στην επιστήμη της Υγείας.
Η μεγάλη αυτή επιστημονική επιτυχία έγινε στην Βρετανία, όπως μεταδίδει το BBC, το οποίο σημειώνει ότι πολύ μικρές ποσότητες αυτού του τεχνητού αίματος έχουν ήδη μεταγγιστεί σε ανθρώπους. Οι ποσότητες του αίματος αyτού ισοδυναμούν με μερικά ml, και για την ακρίβεια ισοδυναμούν με δύο κουταλιές. Οι επιστήμονες θέλουν να διαπιστώσουν πώς αποδίδει το τεχνητό αίμα μέσα στο σώμα, αλλά και πώς αντιδρά ο ανθρώπινος οργανισμός. Όπως σημειώνουν, ο κλασικός τρόπος της αιμοδοσίας θα παραμείνει ο βασικός για την κάλυψη των αναγκών της ανθρωπότητας σε αίμα. Αλλά ο απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθούν οι ζωτικής σημασίας, αλλά εξαιρετικά σπάνιες, ομάδες αίματος που είναι δύσκολο να βρεθούν σε αιμοδότες. Αυτές οι ομάδες είναι εξαιρετικά απαραίτητες για μεταγγιζόμενους ασθενείς με σπάνια ομάδα αίματος ή με ασθένειες όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία.
Εάν το αίμα δεν ταιριάζει με ακρίβεια, τότε το σώμα αρχίζει να το απορρίπτει και η θεραπεία αποτυγχάνει. Αυτό το επίπεδο αντιστοίχισης ιστού υπερβαίνει τις γνωστές ομάδες αίματος Α, Β, ΑΒ και Ο. Μάλιστα, ο καθηγητής Ashley Toye, από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, είπε ότι ορισμένες ομάδες ήταν «πραγματικά, πραγματικά σπάνιες» και «ίσως να υπάρχουν μόνο 10 άτομα στη χώρα» που μπορούν να δωρίσουν. Για παράδειγμα, προς το παρόν, υπάρχουν μόνο τρεις μονάδες της ομάδας αίματος “Βομβάη” – που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ινδία – σε απόθεμα σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο.
Πώς φτιάχνεται το τεχνητό αίμα;
Το ερευνητικό έργο συνδυάζει ομάδες στο Μπρίστολ, στο Κέμπριτζ, στο Λονδίνο και στο NHS Blood and Transplant. Η έρευνα εστιάζει στα ερυθρά αιμοσφαίρια που μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες στο υπόλοιπο σώμα. Η διαδικασία αρχίζει με μία κανονική αιμοληψία, περίπου 470 ml αίματος.
Μετά χρησιμοποιούνται μαγνητικά σφαιρίδια για την εξαγωγή εύκαμπτων βλαστοκυττάρων που μπορούν να γίνουν ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτά τα βλαστοκύτταρα υπόκεινται σε μία διαδικασία για να πολλαπλασιαστούν στο εργαστήριο. Και στη συνέχεια καθοδηγούνται για να γίνουν ερυθρά αιμοσφαίρια
Η διαδικασία διαρκεί περίπου τρεις εβδομάδες και μια αρχική δεξαμενή περίπου μισού εκατομμυρίου βλαστοκυττάρων οδηγεί σε 50 δισεκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτά φιλτράρονται και απομένουν περίπου 15 δισεκατομμύρια ερυθρά αιμοσφαίρια που βρίσκονται στο σωστό στάδιο ανάπτυξης και μπορούν να μεταγγιστούν σε ασθενείς, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, που είναι περισσότερο εργαστηριακά.
«Θέλουμε να βγάλουμε όσο το δυνατόν περισσότερο αίμα στο μέλλον, οπότε το όραμά μου είναι να στήσω ένα δωμάτιο με μηχανήματα που θα λειτουργούν συνεχώς και παράγουν αίμα συνέχεια, από μια κανονική αιμοδοσία», είπε ο καθηγητής Toye.
Οι δοκιμές
Ως τώρα έχει δοθεί τεχνητό αίμα σε δύο υγιείς εθελοντές. Η ομάδα έχει στόχο να μεταγγίσει τεχνητό αίμα σε 10 εθελοντές. Σε αυτούς θα χορηγηθούν δυο δόσεις των 5-10 ml με διαφορά τουλάχιστον τεσσάρων μηνών. Η μια θα είναι φυσιολογικού αίματος και η άλλη θα είναι τεχνητού. Το αίμα έχει σημανθεί με μια ραδιενεργή ουσία, η οποία χρησιμοποιείται συχνά σε ιατρικές διαδικασίες, έτσι ώστε οι επιστήμονες να μπορούν να δουν πόσο καιρό ζει στο σώμα.
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι το τεχνητό αίμα που αναπτύχθηκε στο εργαστήριο θα είναι πιο ισχυρό από το κανονικό. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια διαρκούν φυσιολογικά για περίπου 120 ημέρες πριν χρειαστεί να αντικατασταθούν. Μια τυπική μετάγγιση σε ασθενή, περιέχει μείγμα από νεαρά και ηλικιωμένα ερυθρά αιμοσφαίρια, ενώ το αίμα που έχει αναπτυχθεί στο εργαστήριο είναι φρεσκοφτιαγμένο, επομένως θα πρέπει να διαρκέσει για 120 ολόκληρες ημέρες. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι μία μετάγγιση με τεχνητό αίμα, που θα είναι ολόφρεσκο, θα μπορούσε να επιτρέψει στο μέλλον, και μικρότερες δόσεις, αλλά και λιγότερο συχνές μεταγγίσεις.
Οι προκλήσεις
Μια μέση αιμοδοσία κοστίζει στο ΕΣΥ της Βρετανίας, περίπου 130 λίρες. Το τεχνητό αίμα θα κοστίσει πολύ περισσότερο, αλλά μάλλον δε θα ανακοινωθεί ποτέ το κόστος. Μια ακόμα δυσκολία είναι ότι τα ληφθέντα βλαστοκύτταρα τελικά απομειώνονται, γεγονός που περιορίζει την ποσότητα αίματος που θα αναπτυχθεί. Θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα για να παραχθούν οι όγκοι που θα χρειάζονταν κλινικά.
Πάντως ο Δρ Farrukh Shah, ιατρικός διευθυντής μεταγγίσεων και μεταμοσχεύσεων στο Βρετανικό ΕΣΥ, δήλωσε: «Αυτή η παγκοσμίως πρωτοποριακή έρευνα θέτει τις βάσεις για την παρασκευή ερυθρών αιμοσφαιρίων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια για τη μετάγγιση ατόμων με διαταραχές όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία. Η δυναμική που έχει αυτή η έρευνα η οποία μπορεί να ωφελήσει σημαντικότατα τους μεταγγιζόμενους ασθενείς, είναι πάρα πολύ σημαντική», είπε ο Shah.