Η διεθνής διπλωματία έγραψε ένα νέο κεφάλαιο στο Σαρμ ελ Σέιχ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και οι μεσολαβητές Αιγύπτου, Κατάρ και Τουρκίας υπέγραψαν το νομικό κείμενο για την κατάπαυση του πυρός στη Λωρίδα της Γάζας, εγκαινιάζοντας μια διαδικασία εκεχειρίας και ανασυγκρότησης με έντονη διεθνή επιτήρηση. Στην τελετή δεν παρευρέθηκαν εκπρόσωποι του Ισραήλ ή της Χαμάς, ωστόσο οι τέσσερις χώρες-εγγυήτριες «κλείδωσαν» το πλαίσιο εφαρμογής.
Τραμπ: «Αποτρέπεται ένας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος – Τώρα αρχίζει η ανοικοδόμηση»
Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε για «υπέροχη μέρα για τη Μέση Ανατολή», χαρακτήρισε τη συμφωνία «τόσο μεγάλη που θα αποτρέψει έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο» και υποστήριξε ότι επετεύχθη «αυτό που όλοι θεωρούσαν αδύνατο». Τόνισε ότι «ξεκινά η ανοικοδόμηση» και ευχαρίστησε αραβικές και μουσουλμανικές χώρες για τη συμβολή τους. Για το Ιράν είπε πως «θέλει συμφωνία», ότι οι αμερικανικές κυρώσεις το έχουν πλήξει και πως θα επιδίωκε άρση τους όταν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες διαλόγου. Σε ερώτηση για τα επόμενα βήματα σημείωσε ότι «η δεύτερη φάση έχει ήδη ξεκινήσει».
Σίσι: «Νέα εποχή ειρήνης και ασφάλειας» – Σύνοδος για την ανοικοδόμηση της Γάζας
Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φατάχ αλ Σίσι μίλησε για «ιστορική συμφωνία» που ανοίγει «νέα εποχή ειρήνης και ασφάλειας» στη Μέση Ανατολή. Επανέλαβε ότι η λύση των δύο κρατών είναι ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος για μόνιμη ειρήνη και ανακοίνωσε πως το Κάιρο θα φιλοξενήσει σύνοδο για την ανοικοδόμηση της Γάζας. Έθεσε ως άμεσες προτεραιότητες τη διατήρηση της εκεχειρίας, την επιστροφή σορών ομήρων, την ανθρωπιστική πρόσβαση και έναν προσεκτικό πολιτικό σχεδιασμό για την επόμενη μέρα.
Ισχυρές εικόνες στο πεδίο: Απελευθέρωση ομήρων και επιστροφή κρατουμένων
Παράλληλα με τη διπλωματική σκηνή, η εφαρμογή της συμφωνίας ξεκίνησε με απελευθέρωση ομήρων. Τα οχήματα του Ερυθρού Σταυρού μετέφεραν τους πρώτους 7 από τους 20 εν ζωή Ισραηλινούς ομήρους που επιστρέφουν μετά από 738 ημέρες αιχμαλωσίας. Οι εικόνες προκάλεσαν συγκίνηση διεθνώς, ενώ σχεδόν 2.000 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι οδηγήθηκαν προς αποφυλάκιση, βάσει του πλαισίου ανταλλαγών.
Στο Ισραήλ, οι όμηροι παραδόθηκαν στον IDF και επανενώθηκαν με τις οικογένειές τους. Στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, Παλαιστίνιοι υποδέχθηκαν τους αποφυλακισθέντες. Οι ανταλλαγές θεωρούνται τεστ αξιοπιστίας της εκεχειρίας τις επόμενες μέρες.
Ιερουσαλήμ: Ομιλία Τραμπ στην Κνεσέτ και πρόταση για Νόμπελ Ειρήνης
Ο Αμερικανός πρόεδρος μίλησε στην Κνεσέτ, όπου έκανε λόγο για «ιστορική αυγή μιας νέας Μέσης Ανατολής». Η ομιλία του καταχειροκροτήθηκε, με τον πρόεδρο της Κνεσέτ να ανακοινώνει ότι θα προτείνει τον Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης 2026. Δύο βουλευτές της Αριστεράς παρενέβησαν με συνθήματα υπέρ των Παλαιστινίων, χωρίς να εκτροχιαστεί η διαδικασία. Ο Τραμπ συναντήθηκε και με οικογένειες Ισραηλινών ομήρων που έχασαν τη ζωή τους.
Διπλωματικός «κόμβος» στο Σαρμ ελ Σέιχ
Στην αιγυπτιακή πόλη βρέθηκε πλήθος ηγετών και διεθνών αξιωματούχων. Ανάμεσά τους: ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα Β’, ο εμίρης του Κατάρ σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Μαχμούντ Αμπάς, ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Κιρ Στάρμερ, η Τζόρτζια Μελόνι, ο Πέδρο Σάντσεθ, καθώς και αντιπροσωπείες από ΗΑΕ, Νορβηγία, Πακιστάν, Καναδά, Κουβέιτ. Παρόντες επίσης ο γγ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και ο γγ. του Αραβικού Συνδέσμου Άχμεντ Αμπούλ Γκάιτ.
Ο Τραμπ συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς – πρώτη συνάντηση από το 2017 – ενώ αντάλλαξε χειραψία με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο Σίσι είχε «μίνι συνάντηση» με Μακρόν–Ερντογάν–σεΐχη Ταμίμ για συντονισμό εφαρμογής της εκεχειρίας και της ανοικοδόμησης.
Στην Αίγυπτο βρέθηκε και ο Τόνι Μπλερ, στον οποίο έχει ανατεθεί ρόλος στο υπό διαμόρφωση «Συμβούλιο Ειρήνης» που θα επιβλέπει την κατάπαυση πυρός, παρουσία που προκάλεσε αντιδράσεις σε παλαιστινιακούς κύκλους.
Μακρόν: «Μόνη λύση τα δύο κράτη» – Μερτς: «Σημαντική μέρα για όλους μας»
Ο Εμανουέλ Μακρόν τόνισε πως «η λύση των δύο κρατών είναι ο μόνος τρόπος» για βιώσιμη ειρήνη, ζητώντας ρόλο της Παλαιστινιακής Αρχής στη μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας. Χαρακτήρισε την παρουσία του Μαχμούντ Αμπάς «πολύ καλό σημάδι».
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς μίλησε για «σημαντική μέρα στα βιβλία της ιστορίας», εξέφρασε ανακούφιση για την απελευθέρωση των τελευταίων εν ζωή ομήρων (ανάμεσά τους τέσσερις Γερμανοί) και δεσμεύτηκε για ανθρωπιστική στήριξη και συμβολή στην ανοικοδόμηση. Κάλεσε τον Τραμπ να αξιοποιήσει την επιρροή του και για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.
Στιγμές-σύμβολα: Αεροσκάφη συνοδεύουν το Air Force One – «Ειρήνη στη Μέση Ανατολή» στην αίθουσα
Το Air Force One συνοδεύτηκε από αιγυπτιακά μαχητικά κατά την είσοδο στον αιγυπτιακό εναέριο χώρο. Στην αίθουσα της συνόδου, ένα μεγάλο πανό με το μήνυμα «Ειρήνη στη Μέση Ανατολή» δέσποζε πάνω από τις σημαίες των συμμετεχουσών χωρών, ενώ δεκάδες διεθνείς δημοσιογράφοι κατέγραψαν τις στιγμές.
Τι ακολουθεί: Πέντε «κλειδιά» για να σταθεί η συμφωνία
Η επόμενη φάση θα κριθεί από την απτή εφαρμογή. Τα πέντε κρίσιμα σημεία:
- Σταθεροποίηση της εκεχειρίας χωρίς παλινδρομήσεις και πυροδοτήσεις επεισοδίων.
- Ταχείες και ασφαλείς ανθρωπιστικές ροές: νερό, τρόφιμα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στη Γάζα.
- Συνεκτικός μηχανισμός ανταλλαγών: ολοκλήρωση παραδόσεων ομήρων/σορών και αποφυλακίσεων χωρίς εμπλοκές.
- Ανοικοδόμηση με διαφάνεια: δημιουργία ταμείου και τεχνικού σχεδίου έργων υποδομής με διεθνή εποπτεία.
- Πολιτικός οδικός χάρτης: επαναφορά της Παλαιστινιακής Αρχής σε ρόλο-κλειδί, διαδικασία για λύση δύο κρατών, ρυθμίσεις ασφάλειας και διακυβέρνησης.
Αν αυτά τα «κλειδιά» λειτουργήσουν, η «ιστορική αυγή» που περιέγραψε ο Τραμπ μπορεί να μεταβληθεί από σύμβολο σε καθημερινότητα: ασφάλεια, θεσμοί, οικονομική ανάκαμψη και, πάνω απ’ όλα, μια ρεαλιστική προοπτική δύο κρατών που θα τερματίσει έναν κύκλο βίας δεκαετιών.