Θεσσαλονίκη: Εγκαινιάστηκε από την ΠτΔ στο Τελλόγλειο η έκθεση “Σικελιώτης – Τάσσος. Μια φιλία με κοινές ρίζες (pics)

 

Η κ. Σακελλαροπούλου στην ομιλία της υπογράμμισε επίσης τα εξής: «Καλλιτέχνες και οι δύο από τους πλέον αναγνωρίσιμους της νεοελληνικής ζωγραφικής και χαρακτικής, σχεδόν ομήλικοι, ο Σικελιώτης και ο Τάσσος διέγραψαν μια παράλληλη πορεία μέσα από τις περιπέτειες της νεότερης ιστορίας μας και σ’ όλη τους τη ζωή δεν έπαψαν να συνομιλούν δημιουργικά, να συμβαδίζουν ιδεολογικά και αισθητικά, να παράγουν ένα έργο με βαθιά συνείδηση της κοινωνικής λειτουργίας της τέχνης. Θεωρώ ιδιαίτερα συγκινητική αλλά και διδακτική την επιλογή των επιμελητών της έκθεσης να εστιάσουν στον ισχυρό συναισθηματικό δεσμό ο οποίος γεννήθηκε ανάμεσα στους δυο ομοτέχνους μέσα από τα έντονα κοινά βιώματα τους κατά την Κατοχή και τον Εμφύλιο, τη στράτευσή τους στην Αντίσταση, την αποχή τους από κάθε δημόσια εκδήλωση στη διάρκεια της δικτατορίας, τη βαθιά πίστη τους στον άνθρωπο, στην αξία, την αξιοπρέπεια, την αυτονομία του, στο δικαίωμά του στην ελευθερία αλλά και στην ευθύνη του απέναντι στην κοινωνία. Μέσα από τη συνέκθεση 150 και πλέον έργων του Σικελιώτη και του Τάσσου αποκαλύπτεται με ποιον τρόπο αυτές οι κοινές αρχές και αξίες αποτυπώθηκαν στην τέχνη και των δύο, μέσα από ποιες εμπειρίες και επιρροές οι δύο φίλοι έφτασαν να συγκλίνουν ως προς το ήθος, ακόμα και όταν αποκλίνουν ως προς την θεματική».

 

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημείωσε επίσης ότι «ο Σικελιώτης, επηρεασμένος από τη βυζαντινή παράδοση, τη λαϊκή τέχνη, την προσωπογραφία των Φαγιούμ αλλά και πτυχές της μοντέρνας τέχνης, θα δώσει έμφαση στην απλότητα, την αμεσότητα, τη χρωματική λιτότητα, τη θέρμη των προσώπων· ο Τάσσος, επίσης με επιρροές από τη βυζαντινή αγιογραφία αλλά και από τον εξπρεσιονισμό, θα δημιουργήσει έργα πιο αυστηρά και επιβλητικά, με αδρή χάραξη, απουσία λεπτομερειών, έμφαση στο μαύρο χρώμα και μορφές που αποκτούν συμβολικές διαστάσεις. Αλλά και οι δύο θα δώσουν μια στιβαρή αισθητικά απάντηση στο ζήτημα της ελληνικότητας στην τέχνη, και οι δύο θα μιλήσουν για την κοινή ανθρώπινη μοίρα, για τις αγωνίες, τα βάσανα, τις προσδοκίες, τις ελπίδες του απλού, καθημερινού ανθρώπου, μεταμορφώνοντάς τον, άλλοτε στωικό και άλλοτε μαχητικό, σε σύμβολο μεγαλύτερο από τη ζωή». Καταλήγοντας η κ. Σακελλαροπούλου είπε: «Θέλω να συγχαρώ τη γενική διευθύντρια του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά για την ευαισθησία με την οποία προσέγγισε το έργο δύο μεγάλων μορφών της νεοελληνικής τέχνης, τον ιστορικό τέχνης Μιγκέλ Μπελμόντε για την εξαιρετική επιμέλεια, και όλους όσους συνέβαλαν στην υλοποίηση αυτής της τόσο σημαντικής έκθεσης».

 

Η έκθεση στο Τελλόγλειο με τίτλο «Σικελιώτης-Τάσσος. Μια φιλία με κοινές ρίζες» είναι μία συνδιοργάνωση με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου και το Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός, τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, και εντάσσεται στα 59α Δημήτρια του Δήμου Θεσσαλονίκης.

 

Ο Πρόεδρος ΔΣ Τελλογλείου Ιδρύματος, Καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, Ανέστης Κάλφας, ανέφερε ότι «το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ένας από τους πιο δραστήριους και δυναμικούς μουσειακούς οργανισμούς της Ελλάδας, συνεχίζει περισσότερο πλέον από δύο δεκαετίες τη διαδρομή που χάραξε με τόλμη, καινοτόμο πνεύμα και αγάπη το ζεύγος των ιδρυτών του, Νέστορα και Αλίκης Τέλλογλου». «Οι Τέλλογλου δώρισαν τη δεκαετία του ’70 τη συλλογή τους», σημείωσε ο κ. Κάλφας, «καθώς και ολόκληρη την περιουσία τους στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ο πυρήνας της συλλογής του Τελλογλείου Ιδρύματος (σήμερα φθάνει τις 14.000 έργα) είναι δικό τους δημιούργημα». Απευθυνόμενος στους παρευρισκόμενους ο Πρόεδρος του Τελλογλείου τους καλωσόρισε, όπως είπε «σε μια εξαιρετική έκθεση με θέμα «Σικελιώτης Τάσσος: μια φιλία με κοινές ρίζες» που έχει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του Τελλογλείου: πιο συγκεκριμένα, φρέσκια ματιά, πρωτοτυπία, έρευνα αυτογνωσίας αλλά και πρόταση πρόσληψης της πρόσφατης ιστορίας μας».

 

Ο Πρύτανης ΑΠΘ, Kαθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας της Σχολής Θετικών Επιστημών ΑΠΘ και Μέλος του ΔΣ του Τελλογλείου, Χαράλαμπος Φείδας, υπογράμμισε πως «μέσω της πλούσιας δράσης του Τελλογλείου Ιδρύματος εκφράζεται και τεκμηριώνεται η συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης να συμβάλει στην πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης και γενικότερα της χώρας μας, διαχέοντας την τέχνη και τη γνώση γύρω από αυτή. Παράλληλα εδραιώνεται και εμπλουτίζεται ο διάλογος ανάμεσα στον ακαδημαϊκό χώρο και το κοινό της χώρας μας». Επίσης ο Πρύτανης του ΑΠΘ, τόνισε ότι «στο πνεύμα αυτό εντάσσεται η έκθεση που εγκαινιάζουμε σήμερα, «Σικελιώτης Τάσσος: μια φιλία με κοινές ρίζες» με τη συνεργασία της Εθνικής Πινακοθήκης και πολλών άλλων φορέων, η οποία υλοποιείται κυρίως, χάρη στη γενναιόδωρη υποστήριξη του Ιδρύματος Αντώνιος Κομνηνός. Στο πλαίσιο των φετινών Δημητρίων, η έκθεση σχετίζεται με την επέτειο της Αποκατάστασης της Δημοκρατίας στη χώρα μας, με την τραγική εισβολή στην Κύπρο και παράλληλα αποτίει φόρο τιμής στους κορυφαίους Έλληνες καλλιτέχνες Γιώργο Σικελιώτη και Τάσσο (Αλεβίζο)».

 

Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, τόνισε ότι «η έκθεση που εγκαινιάζεται απόψε με έργα των Γιώργου Σικελιώτη και Τάσσου Αλεβίζου, δύο εκ των διαπρεπέστερων εκφραστών της νεοελληνικής τέχνης, μεγεθύνει το σύγχρονο πολιτιστικό και καλλιτεχνικό αποτύπωμα μιας πόλης όπου διαχρονικά η πολιτιστική δημιουργία έβρισκε πρόσφορο έδαφος για να ανθήσει. Το Τελλόγλειο Ίδρυμα, ένα από τα κορυφαία τοπόσημα της Θεσσαλονίκης, θα λειτουργήσει ως κιβωτός της συλλογικής και ιστορικής μνήμης μέσα από τη φιλοξενία έργων ζωγραφικής, σχεδίων και χαρακτικών που ζωντανεύουν εποχές και περιόδους που σημαδέψαν ανεξίτηλα τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας». Ο κ. Αγγελούδης τόνισε επίσης πως «η πολιτιστική Θεσσαλονίκη είναι εδώ, ισχυροποιεί την εξωστρέφειά της, οραματίζεται αξιοποιεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και προχωρά με τόλμη προς την επόμενη ημέρα».

 

Η Πρόεδρος του ΔΣ της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Όλγα Μεντζαφού, επισήμανε πως «η Εθνική́ Πινακοθήκη συμμετέχοντας ενεργά́ στην οργάνωση της έκθεσης «Σικελιώτης – Τάσσος. Μια φιλία με κοινές ρίζες» επαναβεβαιώνει τον ρόλο της, που από́ την λειτουργία στο νέο της κτίριο την δεκαετία του 1970 επέλεξε να παίξει με την ενεργό́ συμμετοχή́ της στα ιστορικά́ και κοινωνικά́ συμβαίνοντα της εποχής της. Αμέσως μετά́ την πτώση της δικτατορίας οι δυο εκθέσεις που διοργανώθηκαν το 1975, του Σικελιώτη και του Τάσσου έρχονται να εκφράσουν τη συσσωρευμένη οργή́ για τις εξοντωτικές συνθήκες ταπείνωσης, ψυχολογικής πίεσης, καταρράκωσης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας από́ το αυταρχικό́ καθεστώς της χούντας, αλλά́ και το σθένος, την μαχητικότητά́ του λαού́ μας, την εναντίωση στον πόνο και την απελπισία. Πενήντα χρόνια μετά́ η κοινή́ έκθεση των έργων των δυο αυτών καλλιτεχνών στο Τελλόγλειο Ίδρυμα όχι μόνο ανακαλεί́ τις οδυνηρές μνήμες, αλλά́ παρακινεί́ σε αναστοχασμό́, καθώς η εικαστική́ έκφραση μένει εκεί́ ζωντανή́, για να προκαλεί́ και να προβληματίζει».

 

Ο Διευθυντής του εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Β.& Μ. Θεοχαράκη, Τάκης Μαυρωτάς, τόνισε ότι «αν η ιστορία μας διδάσκει, σίγουρα η τέχνη ανοίγει τους φωτεινούς δρόμους της σκέψης και των αινιγματικών ονείρων. Ο Σικελιώτης και ο Τάσσος, ο καθένας από τη δική του αισθητική θεώρηση, πλησίασαν την πνοή του κόσμου, του έρωτα και του αιφνίδιου πόνου. Και οι δύο τους υποστήριζαν ότι τα αληθινά έργα, δηλαδή, τα σπουδαία έργα, πάντα συγκινούν, διεγείρουν τη σκέψη και κάποτε συγκλονίζουν. Τα έργα του Τάσσου και του Σικελιώτη, μας φέρνουν αντιμέτωπους με τη μακραίωνη ανθρωποκεντρική μας παράδοση, αποπνέουν άκρατο σεβασμό στο λαϊκό μας πολιτισμό και λειτουργούν ως εστίες μνήμης του πολέμου, της κατοχής, του εμφυλίου, των γεγονότων του Ιουλίου 1965 και της σκοτεινής επταετίας, έως και την επάνοδο της δημοκρατίας που ακολούθησε».

 

Ο Αντώνιος Κομνηνός, Πρόεδρος του «Ιδρύματος Αντώνιος Ε. Κομνηνός», είπε: «Πάλι βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη δύο χρόνια έπειτα την πρώτη μας συνεργασία με την αγαπητή Αλεξάνδρα Βουτυρά και το Τελλόγλειο Ίδρυμα το 2022, όταν παρουσιάσαμε τη συλλογή ελληνικών έργων του Ιδρύματός μας στο φιλόξενο κοινό της Θεσσαλονίκης. Σε αυτήν την έκθεση δεν τιμάμε απλώς τους καλλιτέχνες, Σικελιώτη και Τάσσο. Τιμάμε το πνεύμα του ελληνισμού, τη δύναμη του ανθρώπου να δημιουργεί και να αντέχει. Η τέχνη τους είναι ένα πολύτιμο κεφάλαιο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που αφηγείται και εκφράζει τα βιώματα μιας ταραχώδους εποχής της Ελλάδος»

 

Η Γενική Διευθύντρια του Τελλογλείου Ιδρύματος, Ομότιμη Καθηγήτρια Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ, Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά ανέφερε ότι «προσπάθεια αυτής της έκθεσης είναι να οπτικοποιήσει την παράλληλη πορεία δύο σπουδαίων καλλιτεχνών και φίλων πάνω από 35 χρόνια, του Σικελιώτη -λίγο ξεχασμένου έως την πρόσφατη έκθεση το καλοκαίρι στη Σύρο- και του χαράκτη Τάσσου. Μια κοινή πορεία, όχι χωριστά, αλλά μέσα από κοινά θέματα και περιστάσεις που επηρεάζουν το πολύπλευρο έργο τους, με ομοιότητες και διαφορές και φόντο μια ταραγμένη, ταλαιπωρημένη αλλά σπουδαία Ελλάδα. Κατοχή, αντίσταση, εμφύλιος, απελευθέρωση, δικτατορία, μεταπολίτευση. Μια έκθεση εξαιρετικά επίκαιρη για τα πενήντα χρόνια της μεταπολίτευσης. Και επιπλέον ως συμμετοχή στα ΔΗΜΗΤΡΙΑ, καθώς το πέρασμα των δύο καλλιτεχνών άφησε ανεξίτηλα ίχνη στη Θεσσαλονίκη, όταν η πόλη – μετά το ’50- βρισκόταν σε τροχιά πολιτισμικής ανάπτυξης. Καλλιτεχνική Μακεδονική Εταιρεία «Τέχνη», Πανεπιστήμιο, «Διαγώνιος», ιστορικές προσωπικότητες, Χρήστου, Ανδρόνικος, Πολίτης, Γ.Π. Σαββίδης, Χριστιανόπουλος και πολλοί άλλοι». Η κ. Γουλάκη – Βουτυρά είπε επίσης ότι «”Τέχνη για όλους”, ήταν η κοινή θέση των δύο καλλιτεχνών για τον προορισμό της τέχνης, μαζί και της ύπαρξής τους, ήταν ό,τι τους ένωσε στη διάρκεια της ζωής τους».

 

Μετά τους χαιρετισμούς στο αμφιθέατρο του Τελλογλείου ακολούθησε περιήγηση στην έκθεση στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους επισκέπτες από την Γενική Διευθύντρια του Τελλογλείου Ιδρύματος.

 

Τα εγκαίνια ολοκληρώθηκαν με μια θεατρικοποιημένη – έκπληξη του ΚΘΒΕ σε σκηνοθετική επιμέλεια του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του, Αστέριου Πελτέκη, και με τη συναίνεση της Προέδρου του ΚΘΒΕ Γιάννας Καρύμπαλη – Τσίπτσιου. Η δράση είχε τίτλο «Κοινή διαδρομή σε ομόκεντρους κύκλους». Την επιμέλεια του κειμένου είχαν οι Ροδή Στεφανίδου και Εύη Σαρμή, ενώ την ενδυματολογική η Δανάη Πανά. Βοηθός Σκηνοθέτη ήταν η Εύη Σαρμή και πήραν μέρος οι ηθοποιοί του ΚΘΒΕ: Μαριάννα Αβραμάκη, Ηλίας Μπερμπέρης, Δημήτρης Σακατζής, Θάνος Φερετζέλης. Τραγούδησε η Δήμητρα Αντωνακούδη. Κι όπως σημείωσαν οι συντελεστές του ΚΘΒΕ, «το σπουδαίο και πλούσιο έργο των δύο εικαστικών αποτέλεσε τροφή αλλά και έμπνευση».